Özel Belgede (Evrakta) Sahtecilik Suçu Nedir?

Özel belgede sahtecilik suçu ceza hukuku alanında sık karşılaşılan, özellikli bir suç tipi olarak karşımıza çıkar. Özel belgede sahtecilik suçlanıyorsanız veya bu suçlama nedeni ile sizin ya da bir yakınınız hakkınızda gözaltı veya tutuklama tedbirleri uygulanmakta ise mutlaka bir ceza avukatı desteğinden faydalanmanız gerekir. İstanbuldaki ceza hukuku avukatınız, Viridis Legal Partners olarak ceza yargılamasının tüm aşamalarında sizlerin yanındayız.

Özel belgede sahtecilik suçu ile suçlanıyorsanız ya da özel belgede suçunun mağduru iseniz etkili ceza avukatı hizmetleri için hemen bizimle iletişime geçin.

Özel Belgede Sahtecilik Suçu Nedir? (TCK 207)

Özel belgede sahtecilik suçu bu belge tipinin sahte olarak düzenlenmesi ve değiştirilmesi ve bu belgelerin hukuki sonuç doğuracak şekilde kullanılmasına ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 207 maddesinde hükme bağlanan suçtur. Resmi belgede sahtecilik suçunda olduğu gibi özel belgede sahtecilik suçunun düzenlenmesi ile kamu düzeninin korunması amaçlanmıştır.

Özel belgede sahtecilik

Madde 207

(1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

Türk Ceza Kanunu 207 maddesine göre özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi veya başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesi ve kullanılması halinde suçu işleyen fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Belgenin özelliğini bilerek kullanan kişiler ise aynı şekilde 1 yıldan 3 yıla kadar cezalandırılır.

Özel Belgenin Tanımı ve Unsurları

Özel belge nedir sorusunun cevabının verilebilmesi için öncelikle belgenin tanımı yapılmalıdır. Belge; Türk Dil Kurumu tarafından bir gerçeğe tanıklık eden yazı, fotoğraf, resim, film vb.; vesika, doküman şeklinde tanımlanmıştır. Hukuki olarak ise belge denince akla ilk gelen hukuki kıymet taşıyan yazılı kağıt olsa da yazının mutlaka ki kağıt üzerinde bulunması da bir gereklilik değildir. Örneğin araç plakaları da hukuken belge olarak değerlendirilmektedir. Özel belge ise resmi belge niteliğini haiz olmayan her çeşit belgedir.

Özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için özel belgenin içermesi gereken unsurlar şunlardır:

1. Yazılı olmalı
2. Hukuki karşılık içermeli
3. Düzenleyenin belli olması
4. Resmi olmaması yani devlet organları tarafından düzenlenmiş olmamalı

TCK 207’ye Göre Özel Belgede Sahtecilik Suçunun Unsurları

Özel belgede sahtecilik hukuki düzenin ve toplumsal güvenliğin sağlanmasında kritik rol oynayan belgelerin aldatıcı nitelik taşıması amacıyla değiştirilmesi veya sahte olarak düzenlenmesi ile işlenen bir suçtur. Özel belgede sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu 207 maddede yapılan sahtecilik eylemlerine ilişkin cezai sorumluluğunu, işlenme biçimlerini ve cezai sonuçlarını detaylı bir şekilde düzenler.

Özel belgede sahtecilik suçu 3 farklı hareketle işlenebilir:

1. Özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi
2. Özel belgenin sahte olduğunun bilinerek kullanılması
3. Özel belgenin başkalarına aldatacak şekilde değiştirilmesi

Her biri kendi başına bu suçun unsurlarını oluşturur. Ancak aynı fail tarafından yapılan birden fazla eylem genellikle tek bir ceza ile sonuçlanır. Mağdurun uğrayacağı zararın büyüklüğü belgenin kullanım amacına uygunluk taşıyıp taşımadığı gibi faktörler cezai sorumluluğunu etkileyebilir.

Özel Belgede Sahtecilik Suçunun Cezası

Özel bölgede sahtecilik suçunun cezası 1 yıl ile 3 yıl arasında hapis cezası iken mahkeme tarafından belirlenen ceza suçun işlenme şekli failin durumu ve meydana gelen zararın boyutu gibi farklı faktörler dikkate alınarak karar verilir.

Ayrıca özel belgede sahtecilik suçunun cezayı azaltan nitelikli halleri de mevcuttur bu haller Türk Ceza Kanunu madde 211’de düzenlenmiştir.

Daha az cezayı gerektiren hal

Madde 211

(1) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.

Özel Belgede Sahtecilik Suçunda Şikayet ve Zamanaşımı Süresi

Özel belgede sahtecilik suçu şikayete tabi bir suç olmadığından soruşturma mağdurum veya suçtan zarar görenin şikayetine gerek kalmaksızın re’sen başlatılır. Özel belgede sahtecilik suçu ilgili makamlara yazılı veya sözlü olarak bildirilebilir. Bu süreç, suçun aydınlatılması amacıyla resmi olarak başlatılır.

Özel belgede sahtecilik suçu için 8 yıllık bir dava zaman aşımı süresi öngörülmüştür ve bu süre içerisinde soruşturma ve kovuşturmayı sürecinin savcılık tarafından gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Dolayısıyla suçun mağdurları her zaman ilgili mercilere ihbar yoluyla bu suçun işlendiğini bildirme hakkının sahiptirler ancak bu suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içinde bu haklarını kullanmaları gerekmektedir.

Özel belgede sahtecilik suçu için görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi iken yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Özel Belgede Sahtecilik Suçunda Aldatıcılık ve Zarar Olasılığı

Özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için düzenlenen, değiştirilen veya kullanılan belgenin zarara yol açma potansiyeli taşıması önem arz eder. Ancak özel belgenin somut bir zarar yaratması zorunlu değildir. Önemli olan belgenin hukuki ilişkilerde kullanılmak üzere sunulduğunda zarar doğurma ihtimalinin mevcudiyetidir. Eğer belge zarar oluşturmayacak nitelikte ise özel belgede sahtecilik suçu oluşmaz.

Sahtecilik suçlarında iğfal kabiliyeti belgenin aldatma yeteneğine sahip olup olmadığını objektif olarak değerlendirilmesini ifade eder. Sahtecilik suçundan belgenin belirli bir grubu veya toplumu yanıltacak derecede inandırıcı olması gerekir. Sahte bir belgede resmi belgelerde bulunması gereken unsurların eksik olması belgenin iğfal kabiliyetini zayıflatır ve sahtecilik suçunu geçersiz kılar yani aldatıcı nitelikte olabilmesi için gerçeği yansıttığı izlenimi vermesi şarttır.

Özel Belgede Sahtecilik Suçuna Yargıtay Kararlarıyla Bakış

• Ceza Dairesi 2021/38066 E. , 2022/1033 K.

Türk Ceza Kanunu’nun 207. Maddesinde yer alan özel belgede sahtecilik suçunda, gerçeğe aykırı belge düzenleme olarak tanımlanan içerik (fikri) sahteciliğine yer verilmemiş, yalnızca, “belgeyi sahte düzenleme” hareketine yer verilmiştir. İçerik sahteciliğinde belgeyi düzenleyen olarak görülen kişi gerçek olduğu halde, belgenin içeriği gerçeğe aykırıdır. Maddede sadece taklit suretiyle sahte belge düzenleme veya gerçek bir belgede ekleme veya çıkarma suretiyle sahtecilik, başka bir deyişle maddi sahtecilik eylemlerine yer verilmiştir. Maddenin gerekçesinde belgenin sahte olarak düzenleme hareketi açıklanırken; “özel belge esasında mevcut olmadığı halde, mevcutmuş gibi sahte üretilmektedir” ifadesiyle de eylemin maddi sahteciliği kapsadığı belirtilmiştir. Buna göre salt yalan beyanı içeren özel belge, açıklanan ve unsurları gösterilen özel belgede sahtecilik suçunun maddi konusunu oluşturmamaktadır. Sanığın, suça konu kaza tespit tutanağına katılanın kırmızı ışıkta geçtiğini yazmasını sağlayarak özel belgede sahtecilik suçunu işlediği kabul edilen olayda; sanığın eyleminin içerik sahteciliği olarak kabul edilmesi gerektiği, içerik sahteciliğinde, 5237 sayılı TCK’nin 207. Maddesinde düzenlenen özel belgede sahtecilik suçunun unsurlarının oluşmadığı anlaşılmakla, sanığın atılı suçtan beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi bozma nedenidir.

• Ceza Dairesi 2012/27271 E. , 2014/11081 K.

Sanığın, bankadan kredi almak için sahte maaş bordrosu düzenlediğinin iddia ve kabul olunduğu olayda; aşamalarda suça konu belgeyi bankaya verdikten sonra banka tarafından teyit amaçlı şirketin telefonla arandığını savunması, sanık müdafiinin de temyiz dilekçesinde; sanığın sahte olarak düzenlediği iddia olunan bordroda gösterilen maaş miktarını gerçekte de aldığını belirtmesi karşısından öncelikle ilgili bankadan sanığın kredi başvurusu akabinde teyit amaçlı katılan şirketin aranıp aranmadığı hususunun sorulması uygulamasının bu tür başvularda mutat olup olmadığının belirlenmesi mutat olduğunun belirlenmesi durumunda, belgenin sahte olduğunun anlaşılacağının muhakkak olması nedeniyle, belgenin aldatma kabiliyetinin bulunmadığının gözetilmesi, uygulamanın mutad olmadığının yani kuşku üzerine belgenin doğruluğunun sorulduğunun belirlenmesi durumunda; suça konu belge bankaya sunulmasa bile kredi verilip verilmeyeceği şirketten suç tarihinde sanığa yapılan ödemelere ilişkin belgeler var ise bunların getirtilmesi, şayet banka aracılığı ile ücretler ödeniyorsa ilgili bankadan ödemelere ilişkin belgelerin araştırılmasından sonra sanığın gerçekten suça konu belgedeki belirtilen maaşı aldığının saptanması durumunda, 5237 sayılı TCK’nun 211. Maddesinin uygulanma koşullarının oluşup oluşmadığının tartışılması suça konu belge bankaya sunulmasa bile kredi verilip verilmeyeceği de araştırılarak eylemin “faydasız sahtecilik” kapsamında kalıp kalmadığının değerlendirilmesinden sonra sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken eksik soruşturma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması,

2- Kabule göre de;

a-) Ayrıntıları Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 03.02.2009 gün ve 2008/25-13 sayılı kararında açıklandığı üzere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 5271 sayılı CMK’nun 231/6-c madde ve bendinde işaret olunan zarar kavramanın kanaat verici basit bir araştırma ile belirlenebilir, ölçülebilir maddi zarararlara ilişkin olduğu, zarar koşulunun ancak zarar suçlarında dikkate alınması gereken bir unsur olduğu, somut olayda; sanık, kredi almak için sahte olarak düzenleyip bankaya sunduğu gelir durumunu gösterir belge ile katılan şirketi ne şekilde somut zarara uğrattığı açıklanıp gösterilmeden engel teşkil eden sabıka kaydı da bulunmayan sanık hakkında, “katılan şirketin zararlarını karşılamamış olması” yönündeki yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi,

b) Sahtecilik suçlarında mağdur suçun maddi unsurunun hedef aldığı kişi olup, suçun konusunu oluşturan ve bankadan kredi alabilmek amacıyla sahte olarak düzenlenen sanığın ne kadar maaş aldığını gösterir belgenin katılan şirkete karşı kullanılmaması nedeniyle yüklenen özel belgede sahtecilik suçundan şikayetçi şirketin doğrudan zarar görmediği ve kamu davasına katılma hakkı bulunmadığı gözetilmeden, katılma kararı verilerek lehine vekalet ücretine hükmolunması,

Yasaya aykırı, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. Maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nun 321. Maddesi uyarınca BOZULMASINA, 05.06.2014 gününde oybirliği ile karar verildi .

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

1. Özel Belgede Sahtecilik Cezası (TCK 207) Nedir?

TCK 207. Maddeye göre, özel belgede sahtecilik suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Mahkeme, somut olayın özelliklerine göre cezanın miktarını belirler.

2. Özel Belgede Sahtecilik Suçunda Şikayet Hakkı Nasıl Kullanılır?

Özel belgede sahtecilik suçu, şikayete tabi olmayan bir suçtur. Suçun işlendiği, mağdurun şikayeti üzerine ya da ilgili makamların fark etmesiyle soruşturma re’sen başlatılır. Şikayet veya ihbar, Cumhuriyet başsavcılığına veya kolluk kuvvetlerine yazılı ya da sözlü olarak yapılabilir. Bununla birlikte şikayetin etkii olması için bir ceza avukatından destek almak gerekir. 

3. Özel Belge Düzenlemenin Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Özel belge düzenlemek, eğer sahtecilik amacı taşırsa, hukuken geçersiz bir belge yaratır. Bu tür belgeler, bir kişinin aldatılması ve yanlış bilgiye dayanarak hukuki işlemler yapılması riskini doğurur. Sahte belge düzenleme, cezai sorumluluk doğurur.

4. TCK 207’ye Göre Özel Belgede Aldatıcılık (İğfal Kabiliyeti) Nedir?

İğfal kabiliyeti, düzenlenen veya değiştirilen özel belgenin, başkalarını aldatma ve yanlış bir sonuç doğurma potansiyeline sahip olmasıdır. Belgenin gerçek gibi kabul edilmesi halinde, aldatıcı bir etki yaratması gereklidir. Eğer belge, ilk bakışta anlaşılabilecek kadar belirgin bir şekilde sahteyse, iğfal kabiliyeti bulunmaz.

5. Özel Belgede Sahtecilik Suçu Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

TCK’ya göre, özel belgede sahtecilik suçunun zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren bu süre içerisinde dava açılmalıdır.

6. İmzada Sahtecilik Suçu Özel Belgelerde Nasıl Değerlendirilir?

İmza sahteciliği, özel belgenin sahte olmasını gösteren önemli bir unsurdur. Eğer belgedeki imza sahteyse, bu durum belgenin geçerliliğini ortadan kaldırır ve özel belgede sahtecilik suçunu oluşturur. İmzanın tahrifi veya başkasının adına düzenlenmesi, doğrudan sahtecilik suçunu meydana getirir.

7. Özel Belgede Sahtecilik Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?

Cezayı azaltan nitelikli hâller, failin suç işleme amacının daha az zararlı olması, suçun dürüstlükle yapılmaya çalışılması ya da suçun başka bir şekilde aydınlatılmasına yardımcı olunması gibi durumlarla ilgilidir. Örneğin, belgede sahtecilik, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı amacıyla yapıldıysa, ceza yarı oranında indirilebilir.