Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu ve Cezası: (TCK 134)
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ceza hukuku alanında sık karşılaşılan, özellikli bir suç tipi olarak karşımıza çıkar. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile suçlanıyorsanız veya bu suçlama nedeni ile sizin ya da bir yakınınız hakkınızda gözaltı veya tutuklama tedbirleri uygulanmakta ise mutlaka bir ceza avukatı desteğinden faydalanmanız gerekir. İstanbuldaki ceza hukuku avukatınız, Viridis Legal Partners olarak ceza yargılamasının tüm aşamalarında sizlerin yanındayız.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile suçlanıyorsanız ya da özel hayatın gizliliğini ihlal suç mağduru iseniz etkili ceza avukatı hizmetleri için hemen bizimle iletişime geçin.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nedir (TCK 134) ?
Türk Ceza Kanunun 134. Maddesi kapsamında özel hayatın gizliliğini ihlal suçu; kişilerin özel hayatını çeşitli fiillerle ihlalinin cezalandırıldığı suç tipi olarak tanımlanabilir.
“Özel hayatın gizliliğini ihlal
Madde 134- (1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.[53]
(2) (Değişik: 2/7/2012-6352/81 md.) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”
TCK 134 kapsamında, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, bir kişinin özel hayatının ihlal edilmesi olarak gösterilmiş ve kişinin özel alanına müdahale edilmesini kişinin sosyal hayatta sağlıklı bir birey olarak bulunması ve kişi güvenliği bu suretle koruma altına alınmak istenmiştir. İhlalin görüntü veya seslerin izinsiz olarak kaydedilmesi veya ifşa edilmesi ise daha ağır cezayı gerektiren hal olarak gösterilmiştir. Bu suçu işleyen kişiler 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası alır; suçun görüntü veya ses kaydı alınarak işlenmesi durumunda verilecek ceza bir kat arttırılır ve bu görüntülerin ifşa edilmesi halinde ise ceza 2 yıldan 5 yıla kadar çıkar. TCK 139 gereği özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır ve özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda şikayet süresi olayın öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Özel hayatın gizliliğini ihlal eden fiiller, kişisel mahremiyetin korunması amacıyla cezalandırılır.
Özel Hayatın Gizliliği Nedir?
Özel hayatın gizliliği, bireylerin özel yaşamlarına müdahale edilmeden yaşama hakkını ifade eder. Bu kavram, kişinin mahremiyetini, sırlarını, aile yaşamını, özel ilişkilerini ve kişisel alanını koruma altına alır. Özel hayatın gizliliği, bireylerin kişisel verilerinin, özel anlarının veya düşüncelerinin izinsiz bir şekilde ifşa edilmesini veya müdahaleye uğramasını engelleyen bir temel haktır.
Özel Hayatın Korunması Hakkı
Özel hayatın korunması hakkı, bireylerin sosyal ve kişisel alanlarına yönelik her türlü müdahaleye karşı güvence sağlar. Bu hak, kişilerin kendi yaşamlarına dair kararları alma özgürlüğünü içerir ve üçüncü kişiler tarafından izinsiz bir şekilde müdahaleye, gözetlenmeye veya bilgi toplanmasına karşı korunmalarını amaçlar. Ayrıca, bireylerin evlerinde, özel alanlarında veya iletişimlerinde özgür ve bağımsız olma haklarını güvence altına alır.
Anayasal ve Yasal Çerçevede Özel Hayatın Gizliliği Kavramı
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 20. maddesi, “herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir” ifadesiyle özel hayatın gizliliğini anayasal bir hak olarak tanır. Bu hak, kişinin rızası olmaksızın özel hayatına yönelik müdahaleleri yasaklar ve devletin bireylerin özel yaşamlarını korumasını zorunlu kılar. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK 134) da, bu anayasal ilkeyi pekiştiren düzenlemeler yer alır ve özel hayatın gizliliğini ihlal eden fiiller suç sayılarak belirli cezalar öngörülür. Bu düzenlemeler, bireylerin mahremiyet haklarını koruma ve ihlalleri engelleme amacı taşır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Unsurları
TCK 134’e göre özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, bireylerin özel yaşamlarına izinsiz müdahaleyi yasaklayan ve bu tür eylemleri cezalandıran bir suç türüdür. Bu suç, başkasının özel hayatına dair görüntü veya sesleri hukuka aykırı bir şekilde kaydetmek, izinsiz olarak izlemek ya da bu kayıtları ifşa etmek gibi eylemleri kapsar.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Maddi Unsurları
Fiil: Bu suç, serbest hareketli bir suçtur; yani belirli bir eyleme bağlı kalmaksızın, bir kişinin izni olmadan onun özel hayatına müdahale eden veya özel hayatına dair bilgileri paylaşan her türlü eylem bu suçu oluşturur. Ancak TCK’nın 134. Maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi suçun görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle işlenmesi halini ve TCK’nın 134. Maddesinin ikinci fıkrası, özel hayatla ilgili görüntü ve seslerin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesini nitelikli hal olarak düzenlemiştir.
Fail: Herkes bu suçu işleyebilir, belirli bir özellik aranmamaktadır. Ancak kamu görevlisinin görevini kötüye kullanarak veya bir meslek ya da sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanarak bu suçu işlemesi halinde ceza yarı oranında artırılır (TCK 137).
Konu: Suçun konusu, kişilerin özel ve gizli yaşam alanlarıdır. Gizli yaşam alanına girilerek veya başkaları tarafından görülmesi mümkün olmayan özel yaşam olaylarının kaydedilmesi cezalandırılır.
Mağdur: Bu suçun mağduru, özel hayatı rızası dışında ihlal edilen ve bu ihlal nedeniyle doğrudan ya da dolaylı olarak zarara uğrayan kişilerdir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Manevi Unsurları
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kasten veya olası kastla işlenebilen bir suçtur. Bir suçun kasten işlenebilmesi için failin o suçun maddi unsurlarını bilerek ve sonuçlarını da isteyerek işlemesidir.
Kanun hükümlerinde bir suçun taksirli halinin düzenlenmemesi haline o suç taksirli olarak işlenememektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun da taksirli hali kanun hükümlerinde düzenlememesi dolayısıyla bu suç yalnızca kasten ya da olası kast ile işlenebilmektedir.
Bu nedenle bir kişi istemeden başka bir kişinin özel hayatını ihlal etmesi duumu suç oluşturmamakta, hakim failin kasten hareket etmediğine re’sen dikkat etmektedir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası
TCK 134’e göre, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu çeşitli cezalara tabidir ve suçun niteliğine göre ceza miktarı artabilir.
Özel Hayatın Gizliliğininin Basit İhlalinde Hapis ve Para Cezaları
Basit ihlal durumlarında, yani bir kişinin özel hayatına izinsiz şekilde girilmesi, özel alanının gizlice gözetlenmesi gibi fiillerle işlenmesi halinde, fail hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Suçun görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle işlenmesi halinde ise verilecek ceza bir kat arttırılacaktır.
Bu suç, şikayete bağlı bir suçtur, yani mağdurun şikayeti olmadan soruşturma yapılamaz.
Özel Hayatın Gizliliğinin Nitelikli Hallerinde Ceza Artırımı: Görüntü ve Ses Kayıtlarının İfşası
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun daha ağır cezayı gerektiren, nitelikli halleri de vardır. Eğer fail, elde ettiği görüntü veya ses kayıtlarını başkalarına ifşa ederse, yani üçüncü kişilerle paylaşırsa veya yayarsa bu gibi durumlarda daha ağır bir ceza öngörülmüştür.
Bu nitelikli hallerde, failin alacağı ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına çıkar.
Örneğin bir kişinin evinin içini gözetleyen şahıs şikayet edilmesi halidne bu şuç kapsamında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak, suçu görüntü kaydederek işlemesi halinde ise verilecek ceza bir kat arttırılacak, bu görüntülerin ifşa edilmesi halinde ise ifşa eden şahıs iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilecektir.
Şantaj ve Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu
Şantaj, bir kişiyi zorla bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ikna etmek amacıyla tehdit etme eylemidir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, şantajla birleştiğinde, fail bu iki suçu bir arada işlediği için cezalar ağırlaştırılabilir. Örneğin, bir kişinin özel hayatına ilişkin görüntü veya ses kayıtlarını izinsiz olarak elde edip bu kayıtları kullanarak mağduru tehdit etmek, hem özel hayatın gizliliğini ihlal hem de şantaj suçunu oluşturur.
Şantaj ile Bağlantılı Olarak Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Eğer fail, mağdurun özel hayatına dair izinsiz elde ettiği görüntü veya bilgileri, onu bir eyleme zorlamak amacıyla tehdit unsuru olarak kullanırsa bu durumda özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ortaya çıkar.
Örneğin, failin, mağdurun özel görüntülerini veya bilgilerini yayımlamakla tehdit ederek para talep etmesi ya da başka bir çıkar sağlamaya çalışması, iki suçun bir arada işlendiği bir duruma örnektir.
Şantajda Cezaların Ağırlaştırılması ve Yargılama Süreci
Şantaj eylemi, özel hayatın gizliliğini ihlal suçuyla birlikte işlenirse, fail her iki suçun cezasını da ayrı ayrı alır ve cezada bir ağırlaştırma söz konusu olabilir. Nitelikli hal olarak değerlendirilebilecek bu durumlarda mahkeme, faile verilecek cezayı artırarak uygulayabilir.
Yargılama sürecinde, her iki suç için ayrı ayrı deliller incelenir ve suçun ağırlığına göre cezalar belirlenir. Mağdurun şikayeti, sürecin başlatılması için önemlidir ve şikayet olmadan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu soruşturulamaz. Ancak, şantaj suçu re’sen soruşturulabilir, yani mağdur şikayet etmese bile savcılık harekete geçebilir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikayete Bağlı Mı?
Evet, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, şikayete bağlı bir suçtur. Bu demek oluyor ki, mağdurun şikayette bulunmaması halinde soruşturma başlatılamaz. Failin bu suçtan yargılanabilmesi için mağdurun, durumu öğrenmesinden itibaren belirli bir süre içinde resmi olarak şikayette bulunması gerekmektedir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Şikayet Süreci ve Zamanaşımı
Şikayet Süresi: Özel hayatın gizliliğini ihlal eden fiili öğrenen mağdur, bu durumu öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayet hakkını kullanmalıdır. Bu süre geçtikten sonra yapılan şikayetler kabul edilmez.
Zamanaşımı Süresi: Suçun işlenmesinden itibaren geçerli olan genel dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. Yani, suçun üzerinden 8 yıl geçmişse, dava açılamaz veya soruşturma sürdürülemez.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Şikayetten Vazgeçme ve Uzlaşma Süreci
Şikayetten Vazgeçme: Mağdur, soruşturma veya kovuşturma sürecinde şikayetinden vazgeçebilir. Ancak şikayetten vazgeçme halinde dava düşer ve fail hakkında hüküm verilemez. Vazgeçme, hem soruşturma aşamasında (savcılık aşamasında) hem de kovuşturma aşamasında (mahkeme sürecinde) mümkündür.
Uzlaşma Süreci: Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaşmaya tabi bir suç değildir, yani taraflar arasında uzlaşma yoluna gidilerek suç ortadan kaldırılamaz. Bu nedenle, mağdur ile fail arasında bir anlaşma yapılsa bile yargılama süreci devam eder, şikayetten vazgeçilmesi dava düşürür.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Tazminat Davası
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu işleyen kişiler, yalnızca cezai yaptırımlarla değil, aynı zamanda maddi ve manevi tazminat davalarıyla da karşı karşıya kalabilirler. Mağdur, uğradığı zararın giderilmesi için bu tür bir hukuki yola başvurabilir.
Maddi ve Manevi Tazminat Hakları
Maddi Tazminat: Mağdur, özel hayatının gizliliğinin ihlali nedeniyle doğrudan maddi bir kayıp yaşadıysa (örneğin, iş kaybı, gelir kaybı, tedavi masrafları vb.), bu zararını karşılamak için maddi tazminat talebinde bulunabilir.
Manevi Tazminat: Mağdur, ihlal sonucu yaşadığı psikolojik, duygusal sıkıntılar veya itibar kaybı gibi durumlar için manevi tazminat davası açabilir. Mahkemeler, bireyin yaşadığı bu tür manevi zararların telafisi için belirli bir miktar tazminata hükmedebilir.
