Uyuşturucuya Özendirme Suçu ve Cezası ( TCK 190)

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırmak ve özendirmek, yalnızca bireysel değil toplumsal bir tehdit oluşturur. Türk Ceza Kanunu, uyuşturucu imal ve ticareti ya da uyuşturucu kullanma suçlarını işleyenleri ağır cezalara çarptırdığı gibi bu suçların işlenmesinin kolaylaştırılmasını ya da özendirilmesini de yaptırıma bağlayarak toplumu korumayı amaçlar. Yasa, suçluları 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 1.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırırken, suçun sağlık sektörü çalışanları tarafından işlenmesi durumunda verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçu Nedir?

Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılması, bireylerin ve toplumun sağlığını olumsuz etkileyen, Bu nedenle kanun koyucu uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılması, üretilmesi, ticaretinin yapılması gibi bir çok fiili suç olarak düzenlemiştir.

“Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma

Madde 190- 

(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için; 

1. a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan, 
2. b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan, 
3. c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren, 

Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma ve özendirme suçu, bu maddelerin kullanımını teşvik etmeyi, kullanımını kolaylaştırmayı ve insanları bu maddelere yönlendirmeyi cezalandıran bir suçtur. Düzenlenen suçun ilk fıkrası ile uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla; özel yer, donanım ve malzeme sağlanması; kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alınması; kullanma yöntemleri konusunda bilgi verilmesi suç olarak düzenlenmiştir. Ayrıca 190/2 maddesi ile uyuştuucu ve uyarıcı madde kullanılmasının alenen özendirilmesi, bu nitelikte yayın yapılması suç olarak gösterilmmiştir. 190/3 maddesi ile suçun failinin sağlık ecza ya da kimya sektöründe çalışıyor olması hali cezanın attırılması sebebi olarak gösterilmiştir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçunun Unsurları

Türk Ceza Kanununa göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu aşağoda verilen seçimlik hareketlerin bir veya birden fazlasının birlikte gerçekleştirilmesi durumuda ortaya çıkar.

Özel Yer Sağlamak (TCK 190/1-a)

Uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştıran kişilerin, başkalarına maddelerin kullanılması için güvenli bir şekilde madde kullanabilecekleri alanlar sağlamaları suç oluşturur.

Donanım veya Malzeme Sağlamak (TCK 190/1-a)

Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması için gereken araç ve gereçlerin temin edilmesi bu suçun bir parçasıdır.

Yakalanmalarını Zorlaştıracak Önlemler Almak (TCK 190/1-b)

Uyuşturucu madde kullanan kişilerin yakalanmasını engellemek amacıyla alınan güvenlik tedbirleri veya maddi delillerin ortadan kaldırılması da suç kapsamına girer.

Kullanma Yöntemleri Konusunda Başkalarına Bilgi Verme (TCK 190/1-c)

Uyuşturucu maddelerin nasıl kullanılacağına dair bilgi sağlamak, bu suçun diğer bir unsuru olarak karşımıza çıkar. Kişiler, başkalarına kullanım yöntemleri veya etkileri hakkında bilgi vererek suç işlemiş olabilirler.

Uyuşturucu Madde Kullanılmasını Özendirme (TCK 190/2)

Uyuşturucu madde kullanımını özendirme suçunu düzenleyen TCK 190/2 fıkrası ile alenen özendirme ve özendirici nitelikte yayın yapma fiilleri seçimlik hareketler olarak gösterilmiştir. Özendirmek fiili belirsiz bir ya da birden çok kişiye uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmanın iyi bir şey olduğu, uyuşturucu kullanmanın bir haksızlık teşkil etmediği duygu ve düşüncesinin aşılanması, suç oluşturan bu fiillerin övülmesi şeklinde tanımlanabilir. Aleniyet 190/2 de gösterilen fiilin bir parçası olup fiilin belirsiz sayıda kişi tarafından algılanabilecek şekilde işlenmesini ifade etmektedir. Yayın yapma fiili ise basın, yayın radyo televizyon, internet gibi iletişim araçlarının kullanılmasını ifade etmektedir.

Uyuşturucuya Özendirme ve Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Cezası

Uyuşturucuya özendirme suçu, TCK Madde 190/1’e göre, uyuşturucu ya da uyarıcı maddelerin teminini kolaylaştıran kişiler, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca, uyuşturucu kullanımını alenen özendiren ve bu konuda yayın yapan kişiler de aynı şekilde 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.

Suçun işlenmesini kolaylaştıran kişilerin cezaları ise yarı oranında artırılmaktadır. TCK Madde 190/3’te, suçu kolaylaştıran özel meslek grupları ayrıntılı şekilde tanımlanmıştır. Bu meslek grupları arasında

1. Eczacılar
2. Kimyagerler
3. Veterinerler
4. Laborantlar
5. Hemşireler
6. Ebeler
7. Hastabakıcılar
8. Sağlık hizmeti veren kişiler
9. Diş hekimleri

yer almaktadır. Bu kişiler, uyuşturucu teminini kolaylaştırdıkları takdirde daha ağır cezalarla karşılaşırlar.

Uyuşturucuya özendirme suçunu işleyen kişilere, 1000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası da uygulanmaktadır.

Uyuşturucuya Özendirme Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin suç işledikten sonra hür iradesiyle pişmanlık duyup, suçun meydana getirdiği olumsuzlukları giderme amacıyla müspet davranışlarda bulunması durumunda uygulanabilir. Ancak, bu durum yalnızca bazı suçlar için geçerlidir ve her suç tipine yönelik etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.

Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerle ilgili suçlar, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmadığı suçlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle, uyuşturucuya özendirme suçu işleyen bir kişi, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacaktır.

Uyuşturucuya Özendirme Suçunun Yargılama Süreci

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma ve özendirme suçunun yargılanmasında uygulanacak olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir. Yargılama yetkisi ise Asliye Ceza Mahkemesi’ne aittir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma ve özendirme suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasında yer alır. Bu sebeple, mağdur ya da müşteki şikayetini geri almış olsa bile, dava süreci devam eder ve bu durum failin cezasını etkilemez. Savcılık, suçun işlendiğine dair delilleri toplayarak kovuşturma işlemi başlatır ve mahkeme de bu deliller ışığında davayı resen yürütür.

Bununla birlikte, uyuşturucuya özendirme ve kullanımını kolaylaştırma suçları, uzlaşma kapsamına giren suçlar değildir. Bu nedenle, fail ile mağdur arasında uzlaşma sağlanması mümkün değildir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçu ve Yargıtay Kararları

10. Ceza Dairesi 2010/18685 E. , 2014/1581 K.

10. A) Sanık … hakkındaki uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan verilen beraat hükümüne yönelik temyiz isteğinin incelenmesi:
    Hükmün temyiz edilmesinden sonra, sanığın ceza infaz kurumundan gönderdiği 10.01.2014, 14.01.2014 ve 24.02.2014 havale tarihli dilekçelerinde ”dosyamın tastik olmasını istiyorum, dosyamın bir an önce tastik edilmesi, iç tastik yapılmasını istiyorum” şeklindeki beyanlarının, temyiz isteğinden vazgeçme niteliğinde olduğundan, hükmün İNCELENMESİNE YER OLMADIĞINA,
    B) Sanık … hakkındaki uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırmak için özel yer sağlama suçundan kurulan mahkûmiyet hükmünün incelenmesi:
    1- Olay günü evine gelen ve hakkında “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçundan TCK’nın 192/2. maddesi uyarınca ”ceza tayinine yer olmadığına” karar verilen diğer sanık … ve ölen … ile birlikte uyuşturucu madde kullanan sanığın eyleminin TCK’nın 190. maddesinde belirtilen “özel yer sağlama,” niteliğinde olmadığı ve atılı suçun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, sanık hakkında beraat yerine mahkûmiyet hükmü kurulması,
    2- Kabule göre; hükümden sonra 08.02.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5728 sayılı Kanunla değişik CMK’nın 231. maddesinin 5. fıkrası ile sözü edilen maddenin 6. fıkrasına 25.07.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6008 sayılı Kanun’un 7. maddesiyle eklenen cümle dikkate alınarak hükmün açıklanmasının geri bırakılıp bırakılmayacağının tartışılıp değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması,
    Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görülmüş olduğundan, CMUK’nın 321. maddesi gereğince hükmün BOZULMASINA,
    03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

10. Ceza Dairesi 2014/5289 E. , 2018/2731 K.

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, CMK’nın 206/2-a maddesi gereği hukuka aykırı olarak elde edilen CD’nin hükme esas alınamayacağı dikkate alınarak, CD içeriğine göre; sanığın olay tarihinde kendisine ait olmayan evde TCK’nın 190/1 maddesi gereğince özel yer, donanım, malzeme sağladığı veya kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler aldığının kesin kabulü olanaklı olmadığı gibi kullanıldığı varsayılan maddeler ile ilgili delillerin ele geçmemesi, tanıklar … ve …’ın beyanları ve sanığın savunmasının aksine kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi verme hususları sabit olmadığından, şartları oluşmayan atılı suçu işlediğine dair her türlü şüpheden uzak, yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden beraati yerine mahkûmiyetine karar verilmesi,
Yasaya aykırı, Cumhuriyet savcısının ve sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, 20.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.