Mala Zarar Verme Suçu Nedir? TCK 151’e Göre Cezası ve Unsurları

Günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılabilen mala zarar verme fiilleri, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) ciddi yaptırımlarla düzenlenmiştir. Başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir malın yok edilmesi, tahrip edilmesi, kullanılamaz hale getirilmesi ya da kirletilmesi gibi durumlar, suç teşkil eder ve şikayet üzerine faile 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilebilir.

Ancak işlenen suç kamu mallarına, doğal afetlere karşı koruma tesislerine veya kamu hizmetine tahsis edilmiş alanlara zarar vermek gibi nitelikli haller taşıyorsa, cezalar daha ağırdır ve fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabilir. Yangın, sel, patlayıcı madde kullanımı gibi ağırlaştırıcı unsurlar ise cezayı bir kat artırır.

Bu suç ve cezaları daha detaylı anlamak, haklarınızı bilmek ve olası durumlara hazırlıklı olmak için yazımızın devamını okuyabilirsiniz!

Mala Zarar Verme Suçu Nedir?

Mala zarar verme başkasına ait bir malı kısmen veya tamamen bozmak, tahrip etmek, kirletmek, kullanılmaz hale getirmektir. Bu suçun ön görülmesinin sebebi mülkiyetin korunmasına dair toplumsal menfaattir. Mala zarar verme suçu Türk Ceza Kanunu‘nun mal varlığına karşı suçlar bölümü içerisinde 151. ve 152. maddede düzenlenmiştir.

Mala zarar verme

Madde 151- (1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) (Mülga:9/7/2021-7332/17 md.)

Mala zarar vermenin nitelikli halleri

Madde 152- (1) Mala zarar verme suçunun;

• Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,

• Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,

• Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,

• Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,

• Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

• Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

• Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak,

İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(2) Mala zarar verme suçunun;

• Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,

• Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,

• Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak,

Işlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.

(3) (Ek: 18/6/2014-6545/65 md.) Mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

TCK 151 maddesi ile suçun basit hali düzenlenirken TCK 152 maddesi ile suçun konusu ya da suçun meydana getirilmesindeki fiil nedeni ile ya da neticesine bağlı olarak suçun nitelikli halleri düzenlenmiştir.

Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları

Mala zarar verme suçunun gerçekleşebilmesi için suçun tipikliğini oluşturan unsurların gerçekleşmesi gerekir. Bunlar tipikliğin objektif unsurlarını oluşturan fail, mağdur ve fiil ile tipikliğin subjektif unsurudur.

Mala Zarar Verme Suçunda Fiil

Mala zarar verme suçu, başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir malı kısmen ya da tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılmaz hale getirmek veya kirletmek suretiyle işlenir. Mala zarar verme suçu ancak kanunda sayılan fiillerden birinin meydana getirilmesi suretiyle işlenebildiğinden seçimlik hareketli bir suçtur. Ayrıca mala zarar verme suçu bir zarar suçu olup suçun konusu üzerinde zarar oluşmazsa suç meydana gelmez.

Mala Zarar Verme suçunda seçimlik hareketler şunlardır:

• Yok etme: Malın fiziksel varlığını tamamen ortadan kaldırma.
• Bozma: Malın amacına uygun kullanılmasını engelleme.
• Kirletme: Tahrip etmeden görünüşü bozmak.
• Kullanılamaz hale getirme: Malın kullanım amacına uygun kullanılmasını engelleyecek şekilde zarar verme.
• Yıkma: Yalnızca taşınmaz mallar için geçerli; eski haline getirilemeyecek şekilde zarar verme.

Mala Zarar Verme Suçunun Konusu

Mala zarar verme suçunun konusunu fiziki varlığı bulunan taşınır ya da taşınmaz mallar oluşturur. Suçun oluşması için suç konusunun mülkiyetinin başkasına ait olması gerektiğinden kişinin kendi malına zarar vermesi bu suçu oluşturmaz. Bununla birlikte suçun üzerinde gerçekleştiği nesnenin mal sayılabilmesi için konomik değer taşıması gerekmez; manevi değeri olan eşyalar da suçun konusu olabilir.

Mala Zarar Verme Suçunun Manevi Unsuru

Mala zarar verme suçu genel kast ile işlenen bir suç olarak düzenlenmiştir. Mala zarar verme suçunun doğması için failin belirli bir amaca yönelmesine gerek bulunmamaktadır. Yine suçun taksirli hali kanunda düzenlenmemiş olup mala zarar verme suçunun taksirle işlenmesi münkün olmayacaktır.

Hukuka Aykırılık

Failin eylemi, hukuka uygunluk nedenlerinden biri kapsamına girmesi halinde suç oluşmaz. Meşru müdafaa, zorunluluk halş veya amir emiri gibi hukuka uygunluk halleri suçun oluşumunu engeller.

Mala Zarar Verme Suçunda Cezalar

Mala zarar verme suçunun basit hali, özel mülkiyete ait sıradan bir mal üzerinde yukarıda açıklanan fiillerin gerçekleştirilmesi durumunu ifade eder. Bu halde, fail 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır. Hakim, bu iki yaptırımdan birini tercih etmek zorundadır; hapis cezası ve adli para cezası aynı anda uygulanamaz.

Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri, zarar verilen eşyanın niteliği nedeniyle daha ağır cezayı gerektirir. Aşağıdaki durumlarda suç nitelikli hale gelir ve fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır:

1. Kamu kurumlarına ait mallar,
2. Doğal afetlere karşı koruma amacıyla kullanılan eşyalar,
3. Dikili ağaçlar, fidanlar veya bağ çubukları,
4. Sulama ya da içme suyu tesisatları,
5. Siyasi partilere veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya onların kullanımındaki mallar,
6. Grev ve lokavt sırasında işçilere, işverenlere veya sendikalara ait ya da onların kullanımındaki mallar,
7. Kamu görevlisine görevinden dolayı zarar vermek amacıyla.

Eğer fail, mala zarar verme fiilini yakma, patlayıcı madde kullanma, toprak kayması, çığ, sel veya taşkına sebep olma gibi yöntemlerle ya da radyasyon yayarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak gerçekleştirirse, hem suçun basit hem de nitelikli hali için öngörülen ceza bir kat artırılır.

Kamu Malına Zarar Verme Suçu ve Cezaları

Türk Ceza Kanunu’nun 152. Maddesinde düzenlenen mala zarar verme suçunun nitelikli haline ilişkin düzenlemede kamum kurum ve kuruluşuna ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun kullanımına ayrılmış bina, tesis ya da diğer eşyalara zarar verilmesi durumunda fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

Mala Zarar Verme Suçunda Şikayet ve Uzlaşma Süreci

Malı zarar verme suçunun basit hali Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesinde düzenlenmiş olup şikayete tabi suçlar arasındadır ancak mala zarar verme suçunun Türk Ceza Kanunu 152. maddede düzenlenen nitelikli halleri şikayete tabi değildir. Suçun basit halinin işlenmesi durumunda şikayet hakkı sahibi suçun fiili ve failini öğrendikten sonra 6 ay içinde ancak her halükarda 8 yıllık dava zaman aşımı süresi içinde suç duyurusunda bulunmalıdır ancak nitelikli halinin işlenmesi durumunda suç şikayete tabi olmadığından re’sen incelenir.

Mala Zarar Verme Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, suçun olumsuz sonuçlarını ortadan kaldıran faile uygulanan bir ceza indirimi sebebidir. Türk Ceza Kanunu’nun 168. Maddesi uyarınca, etkin pişmanlık gösteren failin cezasında indirim yapılması öngörülmüştür:

• Eğer fail, suçu tamamlamış ancak hakkında henüz dava açılmamışsa, zarar bu aşamada giderildiğinde, mahkeme failin cezasının 2/3’üne kadar indirim yapabilir.
• Eğer zarar, fail hakkında dava açıldıktan ancak mahkeme tarafından hüküm verilmeden önce giderilirse, bu durumda cezada ½ oranında indirim yapılır.

Mala Zarar Verme Suçu ile İlgili Yargıtay Kararları

(Kapatılan)15. Ceza Dairesi 2012/15976 E. , 2013/10257 K.

Somut olayda; sanığın komşusu katılana ait köpeğin bahçesine girmesi üzerine av tüfeği ile ateş ederek sahipli hayvanı öldürdüğü anlaşılmakla, mala zarar verme suçundan mahkumiyetine dair kabulde isabetsizlik görülmemiştir.

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;

Sanığın savunmasında suça konu köpeğin başıboş bırakılması nedeniyle sürekli bahçesine girdiğini ve çocuklara saldırdığını, komşusu katılanı daha önce bu konuda uyardığını, olay günü de kendisine “senin cesaretin yok köpeği vuramazsın” demesi üzerine atılı suçu işlediğini savunması, katılanın da sanığın kendisini uyardığını ve olay günü av tüfeği ile gelmesi üzerine kendisine köpeği vuramayacağını, cesareti olmadığını söylediğini beyan etmesi karşısında, haksız tahrik nedeniyle sanığa verilen cezadan TCK 29.madde gereğince indirim yapılması gerektiği gözetilmelidir.

8.Ceza Dairesi 2019/984 E. , 2019/4116 K.

Sanığın hükümlü olarak bulunduğu ceza evinin kabul odasında bulunan yatağı yakması şeklinde gerçekleşen eyleminin genel güvenliği kasten tehlikeye sokmak ve yakarak mala zarar verme suçlarını oluşturduğu, TCK’nun 44. Maddesinde düzenlenen fikri içtima kuralı uyarınca en ağır cezayı gerektiren fiilden hüküm kurulması gerektiği, buna göre de sadece TCK’nun 152/1…a, 2…a madde ve fıkrasında tanımlanan yakarak mala zarar verme suçundan dolayı cezalandırılması gerektiği gözetilmeden, ayrıca genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçundan da sanık hakkında mahkumiyet hükmü kurulmak sureti ile fazla ceza tayini bozma nedenidir.

Sıkça Sorulan Sorular

1.Mala Zarar Verme Suçu Nedir?

Mala zarar verme suçu, bir başkasına ait mal üzerinde kasten zarar verme fiilidir. Bu zarar, malın yok edilmesi, tahrip edilmesi, kullanılmaz hale getirilmesi veya değerinin düşürülmesi şeklinde olabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 151. Ve 152. Maddelerinde düzenlenmiştir.

2. Mala Zarar Verme Suçunda Adli Para Cezası Ne Kadardır?

Mala zarar verme suçunun basit hali işlendiğinde, fail 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır. Adli para cezasının miktarı, işlenen suçun niteliğine ve verilen zararın büyüklüğüne göre hakim tarafından belirlenir.

3. Kamu Malına Zarar Verme Suçunun Cezası Nedir?

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun kullanımına ayrılmış mallara zarar verilmesi halinde, fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.152).

4. Mala Zarar Verme Suçunda Zarar Giderilirse Ceza Kalkar mı?

Zararın giderilmesi, cezanın tamamen kalkmasını sağlamaz; ancak etkin pişmanlık hükümleri uygulanarak cezada indirim yapılabilir. Dava açılmadan önce zararın giderilmesi durumunda cezanın 2/3’üne kadar, dava açıldıktan sonra ancak hüküm verilmeden önce giderilmesi halinde ise cezanın ½’sine kadar indirim yapılabilir.

5. Trafik Kazasında Kamu Malına Zarar Verme Suç Sayılır mı?

Trafik kazasında kamu malına zarar verilmesi, eğer kasten yapılmamışsa, mala zarar verme suçu kapsamında değerlendirilmez. Ancak bu durumda zarar, hukuk davası yoluyla veya sigorta kapsamında tazmin edilebilir.

6. Mala Zarar Verme Suçunda Uzlaşma Süreci Nasıl İşler?

Mala zarar verme suçunun basit hali şikayete tabi olduğundan, bu durumda taraflar uzlaştırmaya tabi tutulabilir. Uzlaştırma sürecinde tarafların anlaşması halinde, dava açılmasına gerek kalmadan süreç sona erdirilir. Ancak nitelikli hallerde uzlaşma mümkün değildir.

7. Mala Zarar Verme Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Nelerdir?

Etkin pişmanlık hükümleri, failin işlediği suçun olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırdığı durumlarda uygulanır. Dava açılmadan önce zarar giderilirse cezada 2/3’e kadar indirim yapılabilir. Eğer dava açıldıktan sonra, ancak hüküm verilmeden önce zarar giderilirse, bu durumda cezada ½ oranında indirim uygulanır.