İftira Suçu ve Cezası (TCK 267)

İftira suçu ceza hukuku alanında sık karşılaşılan, özellikli bir suç tipi olarak karşımıza çıkar. İftira suçu ile suçlanıyorsanız veya iftira mağduru iseniz ya da bu suçlama nedeni ile sizin ya da bir yakınınız hakkınızda gözaltı veya tutuklama tedbirleri uygulanmakta ise mutlaka bir ceza avukatı desteğinden faydalanmanız gerekir. İstanbuldaki ceza hukuku avukatınız, Viridis Legal Partners olarak ceza yargılamasının tüm aşamalarında sizlerin yanındayız.

Index

Toggle

İftira suçu ile suçlanıyorsanız ya da iftira suçu mağduru iseniz etkili ceza avukatı hizmetleri için hemen bizimle iletişime geçin.

İftira Nedir?

İftira, bir kişiye işlemediği bir suçu ya da yapmadığı bir davranışı bilerek ve isteyerek isnat etmektir. Bu eylem, hem ahlaki hem de hukuki açıdan ciddi sonuçlar doğurur. Türk Ceza Kanunu’na göre iftira suçu, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. İftira, kişinin onurunu, itibarını ve sosyal ilişkilerini zedeleyebilir. Gerçek dışı suçlamalarla bir kişiye zarar vermek, toplumsal güveni de olumsuz etkiler.

İftira Suçu (TCK 267) Nedir?

İftira suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenmiş ve tanımlanmıştır. Bu düzenlemeye göre, bir kişiye işlemediği bir suçu isnat ederek hakkında soruşturma veya kovuşturma başlatılmasını sağlamak, iftira suçunu oluşturur.

İftira 

Madde 267- 

(1) Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

(2) Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılır. 

(3) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. 

(4) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olan mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur. 

(5) Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. 

(6) Mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, beşinci fıkraya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.

(7) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 17/11/2011 tarihli ve E.: 2010/115, K.: 2011/154

sayılı Kararı ile.)

(8) İftira suçundan dolayı dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu

tarihten başlar.

(9) Basın ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkûmiyet kararı,

aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafı, hükümlüden tahsil edilir.

TCK 267/1 maddesine göre; iftira suçunda fail, işlenmediğini bildiği bir fiili başkasına, ihbar ve şikayet ya da basın yayın yolu ile isnat ettiğinde, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Eğer bu isnat, sahte delil ve maddi eserlerle desteklenirse ceza yarı oranında artırılır. Mağdur hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ve bu kişiye iftira sebebiyle koruma tedbirleri uygulanmışsa ceza yine artar. Gözaltı veya tutuklama gibi daha ağır tedbirlerin uygulanması hâlinde, iftira atan kişi ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun dolaylı faili sayılır. Mağdur, ağırlaştırılmış müebbet ya da müebbet hapis cezası almışsa, iftiracıya yirmi ila otuz yıl arasında hapis cezası verilir. Eğer bu cezanın infazına başlanmışsa, verilecek ceza yarı oranında artırılır. İftira suçunda dava zamanaşımı, mağdurun suçsuz olduğunun sabitlendiği tarihte başlar. Suç basın ve yayın yoluyla işlenmişse, mahkûmiyet kararı aynı mecrada ilan ettirilir ve masraflar sanıktan tahsil edilir.

İftira Suçunun Unsurları Nelerdir?

İftira Suçunun Faili ve Mağduru

İftira suçu özgü suç olarak düzenlenmemiştir. Herkes iftira suçunun faili olabilir. Suçun mağduru ise hem toplumun tamamı hem de kendisine iftira atılan kişidir.

İftira Suçunda Fiil Unsuru

TCK 267/1 maddesinde düzenlenen İftira suçunun basit halinde suç fiili yetkili makamlara ihbar ya da şikayette bulunmak veya basın yayın yolu ile masum oldupu failce bilinen bir kişiye karşı adli ya da idari bir soruşturma başlatılmasını sağlamak amacıyla hukuka aykırı fiil isnadında bunlunmak olarak tanımlanmıştır.

TCK 267/2 maddesinde gösterilen iftira suçunun nitelikli halinde ise suç fiili isnad edilen hukuka aykırı fiilin maddi eser ve delillerinin de uydurulmasını da kapsamaktadır.

Bu nedenle iftira suçunun TCK 267/1 maddesinde düzenlenen basit haline şekli iftira; TCK 267/2 maddesinde düzenlenen nitelikli haline ise maddi iftira da denmektedir.

İftira Suçunda Manevi Unsur

İftira suçu, bir kişiye hukuka aykırı bir fiil isnat edildiğinde, bu isnat edilen fiilin aslında işlenmediğinin fail tarafından bilinmesi durumunda meydana gelir. Bu çerçevede, suçun manevi yönü doğrudan kastın varlığını gerektirir; dolayısıyla, hata sonucu veya olası kastla suçun oluşması söz konusu değildir. Suçun gerçekleşebilmesi için failin, isnat edilen fiilin aslında gerçekleşmediğini bilerek, aynı kişinin hakkında soruşturma, kovuşturma başlatılmasını veya idari yaptırım uygulanmasını sağlamak amacıyla hareket etmesi gerekir. Bu nedenle iftira suçu kastla işlenebilir.

Namusa veya Cinselliğe Yönelik İftiralar

Namusa veya cinselliğe yönelik iftiralar, şahsiyetin en hassas ve özel alanlarına yapılan saldırıları ifade eder. Bu tür isnatlar, bireyin kişisel yaşamını, ahlakını, aile yapısını ve toplumsal saygınlığını derinlemesine zedeler. Namus ve cinsellik, toplumun kültürel ve sosyal yapısında en temel değerlerden sayılır. Bir kişinin bu alanları hedef alan iftiralar, yalnızca itibarını zedelemekle kalmaz; aynı zamanda kişinin sosyal yaşamında ve aile ilişkilerinde yıkıcı etkilere yol açabilir. Bu tür isnatlarda fail, mağdurun suç işlemediğini bildiği halde ona yönelik özel olarak aşağılayıcı, utandırıcı ve mahremiyetine müdahale edici ifadeler kullanır. Amacı, mağdurun toplumdaki yerini sorgulatmak, sosyal dışlanmaya uğratmak veya özel yaşamıyla ilgili yanlış algılar oluşturmak olabilir. Kanun, iftira suçunu genel olarak düzenlese de namus veya cinselliğe yönelik isnatlar, mağdurun kişilik bütünlüğüne yönelik saldırıların şiddetini artırması bakımından mahkemeler tarafından daha ağır şekilde değerlendirilir. Bu durum, hem cezai yaptırımların artmasına hem de tazminat davalarında manevi zararların yüksek oranda tazmin edilmesine zemin hazırlar.

Sosyal Medya Yoluyla İftira

Günümüz iletişim araçları, iftira suçunun farklı biçimlerde işlenmesine olanak tanımaktadır. Sosyal medya yoluyla iftira, modern iletişim platformları üzerinden, çok geniş kitlelere ulaşan yazılı, görsel veya işitsel içeriklerle yapılır. Facebook, Twitter (X), Instagram gibi platformlar aracılığıyla yapılan iftiralar, mağdurun sosyal çevresinde hızlı ve geniş bir şekilde yayılır. Bu tür iftiralar, mağdurun itibarını sarstığı gibi, yanlış bilgilerin kamuoyunda kalıcı hale gelmesine de yol açabilmektedir.

TCK 267 maddesi iftira suçunu basın yayın yolu ile işlenebileceğini açıkça ifade etmiştir. Sosyal medya platromlarından yapılan paylaşımlar ile iftira suçunu işlenmesi de basın yayın yolu ile iftira suçu kapsamında değerlendirilmektedir.

İftira Suçunun Nitelikli Halleri

Nitelikli iftira suçu, yalnızca asılsız isnat yapmaktan öte, failin mağdura isnat ettiği fiilin gerçekleşmemiş olduğunu bildiği halde, bu isnadı destekleyecek maddi delil ve eserleri de üretmesiyle ortaya çıkan ağırlaştırılmış bir iftira biçimidir.

İftira Suçunun Cezası

Basit iftira suçu cezası, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır (TCK md. 267/1).

Nitelikli iftira suçu işlenmesi halinde suçun cezası yarı oranında arttırılır. Yani fail, iftira suçunun maddi delillerini de kendisi üretirse suçun basit halinin cezası yarı oranında arttırılacaktır (TCK md. 267/2).

İftira konusu fiili işlemediği için beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında bir tedbir uygulanmışsa, yukarıdaki iki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır (TCK md. 267/3).

İftira konusu fiili işlemediği için mağdur hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmişse; mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu hükümlerine göre dolaylı fail olarak cezalandırılır (TCK md. 267/4).

İftira konusu fiil nedeniyle mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkum olması halinde; iftira suçu işleyen kişi 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezasına; mağdurun süreli hapis cezasına mahkum olması halinde, iftira eden hakkında iftira suçu nedeniyle, mağdurun mahkum olduğu cezanın 2/3’ü kadar hapis cezasına hükmedilir. Mağdurun iftira suçu nedeniyle mahkum olduğu cezanın infazına başlanmışsa, iftira edene bu fıkra hükümlerine göre verilen ceza yarısı oranında arttırılır (TCK md. 267/5-6).

Mağdura atılan iftira neticesinde, mağdur ile ilgili hapis cezası dışında adli veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; iftira eden kişi, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md. 267/7).

Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerini kullanma suçunun cezası, iftira suçunun cezası için yukarıda yaptığımız açıklamalar dikkate alınarak aynı şekilde belirlenir (TCK m.268).

İftira Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri

Etkin pişmanlık, failin işlediği fiilden duyduğu pişmanlık ve suçun yol açtığı zararı gidermesi sayesinde cezasında indirim yapılmasını sağlayan bir ceza hukuku aracıdır. İftira suçunda etkin pişmanlık kurumunu düzenleyen TCK 269. maddesi; failin fiili gerçekleştirdikten sonra farklı aşamalarda iftiradan dönmesi halinde uygulanarak ceza miktarının kademeli olarak azaltılmasını öngörmektedir.

Etkin pişmanlık

Madde 269- (1) İftira edenin, mağdur hakkında adlî veya idari soruşturma başlamadan

önce, iftirasından dönmesi halinde, hakkında iftira suçundan dolayı verilecek cezanın beşte

dördü indirilir.

(2) Mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönme halinde, iftira

suçundan dolayı verilecek cezanın dörtte üçü indirilir.

(3) Etkin pişmanlığın;

1. a) Mağdur hakkında hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi,
2. b) Mağdurun mahkûmiyetinden sonra gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın yarısı,
3. c) Hükmolunan cezanın infazına başlanması halinde, verilecek cezanın üçte biri,

İndirilebilir.

(4) İftiranın konusunu oluşturan münhasıran idari yaptırım uygulanmasını gerektiren

fiil dolayısıyla;

1. a) İdari yaptırıma karar verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulması halinde,

verilecek cezanın yarısı,

1. b) İdari yaptırım uygulandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek

cezanın üçte biri,

indirilebilir.

(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/31 md.) Basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı

etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilmesi için, bunun aynı yöntemle yayınlanması

gerekir.

Getirilen düzenleme ile etkin pişmanlıktan faydalanan iftira atan failin cezasında doğmasına engel olduğu neticeye orantılı olarak bir indirime gidilmesi öngörülmektedir. Failin, iftira atılan mağdur hakkında adli ya da idari soruşturmanın başlamasından önce iftirasından dönmesi halinde, cezada beşte dörtlük; kovuşturma başlamadan diğer bir deyeişle iftira sonucu ceza davası açılmadan önce iftiradan dönülmesi halinde dörtte üçlük; indirim getirilmiştir.

Fail, iftira sonucu dava açıldıktan sonra hüküm verilmeden önce iftiradan dönmesi halinde ise, verilecek cezada üçte ikilik; iftira suçu nedeniyle mahkumiyet kararı verildikten sonra fakat cezanın infazına başlanmadan önce failin iftiradan dönmesi halinde ise ceza bir bölü ikilik indirime gidileceği dzüenlenmiştir. İftira sonucu mağdurun mahkum olduğu cezayı çektiği esnada failin iftriadan dönmesi halinde ise iftira suçu failinin cezasında üçte birlik oranda indirim uygulanmaktadır.

Eğer iftira suçu sonucunda mağdura yalnızca idari yaptırım uygulanması öngörülmüşse: idari yaptırım kararı uygulanmadan önce iftiradan dönülürse, failin cezası yarı oranında, idari yaptırım kararı uygulandıktan sonra iftiradan dönülürse, failin cezası üçte bir oranında indirilmektedir.

İftira Suçu Hakkında Yargıtay Kararları

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 16.5.2019 2018/4-60 E 2019/431 K

“Sanıkların belgelerin üzerine sahte imza atılmadığını ya da boş belge üzerinde açığa atılan imzanın üzerine sonradan metin eklenmediğini, dolayısıyla sahteliğini iddia ettikleri her iki belgenin aslında gerçek olduğunu bildikleri hâlde ve buna rağmen, katılanların açtıkları hukuk davasını etkisiz kılmak ve katılanlar hakkında soruşturma başlatılmasını sağlamak amacıyla şikâyetçi oldukları, böylelikle, sanıkların katılanlara yönelik yaptıkları, maddi olgu ve vakıalara dayanmayan isnatlarından ibaret başvurunun Anayasal şikâyet hakkının kullanılması kapsamında da olmadığı anlaşıldığından; sanıklara atılı iftira suçunun sabit olduğunun kabulü gerekmektedir.”

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 27.6.2019 2015/9-592 E 2019/512 K

“Sanığın, katılana yönelik isnatlarının maddi olgu ve vakıalara dayanmadığı, dolayısıyla, katılanın işlemediğini bildiği halde ve katılan hakkında idari yaptırım uygulanmasını sağlamak amacıyla, ceza talimatında belirtilen ve disiplin ihlali niteliğinde olan hukuka aykırı fiilleri katılana isnat etmek suretiyle yaptığı başvurunun, sporcunun disipline aykırı davranışlarını bildirme yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, sanığa atılı iftira suçunun unsurlarının oluştuğunun kabulü gerekmektedir.” 

Haksız Suçlama Sonrasında Başvurulacak Hukuki Yollar

İftira mağduru, kendisi hakkında gerçek dışı isnatlarda bulunulduğunu tespit ettiğinde savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Savcılık, soruşturma aşamasında iftira suçunun unsurlarının ispatlanması için gerekli delilleri toplayarak fail hakkında ceza davası açar. Bunun la birlikte mağdur hakkında iftira sonucunda gözaltı ya da tutuklama gibi hürrüyetini kısıtlayan tedbirlere başvurulmuş olması halinde iftira atan bu durumlardan da kişiyi hürrüyetinden yoksun kılma suçunun dolaylı faili olarak sorumlu olacaktır. Ayrıca iftira sonucu uğranan maddi (örneğin iş kaybı, ekonomik zararlar) ve manevi zararların (itibar kaybı) tazmini için Asliye Hukuk Mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat davası açılması da mümkündür.

Eğer iftira sonucu mağdura idari yaptırım uygulanmış veya adli makamlarda haksız soruşturma açılmışsa, mağdur ilgili idari kararlara ve işlemlere karşı idare mahkemelerinde dava açarak idari işlemlerin iptalini talep edebilir.

İftira sosyal medya platformları üzerinden yapılmışsa, mağdur ilgili platformlarla iletişime geçerek yanlış bilgilerin kaldırılmasını, düzeltilmesini ve gerekirse kamuoyu önünde özür yayınlanmasını talep edebilir. Ayrıca, bu durum nedeniyle uğradığı zararın tazmini için mahkemeye başvurarak maddi manevi tazminat davası açılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İftira Suçu Nasıl İspat Edilir?

İftira suçunun ispatı için aşağıdaki unsurların varlığı aranır:

Asılsız İsnat: Mağdura, gerçekte işlemediği bir suçun isnat edilmesi.

Yetkili Makamlara Bildirim: Bu isnadın, savcılık, kolluk kuvvetleri veya idari mercilere şikayet veya ihbar yoluyla iletilmesi.

Kasıt: Failin, mağdurun suçu işlemediğini bilerek hareket etmesi.

Delil olarak tanık beyanları, yazılı belgeler, ses ve görüntü kayıtları gibi materyaller kullanılabilir.

2. İftira Atan Kişiye Ne Kadar Ceza Verilir?

İftira suçunun cezası, suçun niteliğine göre değişir:

Basit İftira: 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası.

Nitelikli İftira: Eğer fail, isnat ettiği fiilin delillerini de uydurmuşsa, ceza yarı oranında artırılır

3. Namusa İftira Atmanın Cezası Nedir?

Namusa yönelik iftiralar, genellikle cinsel suç isnatları şeklinde ortaya çıkar. Bu durumda da TCK 267 uygulanır ve yukarıda belirtilen cezalar geçerlidir. Ayrıca, mağdurun kişilik haklarının ihlali nedeniyle manevi tazminat davası açma hakkı da bulunmaktadır.

4. Sosyal Medya Üzerinden İftira Atmak Suç mu?

Evet, sosyal medya üzerinden yapılan asılsız suç isnatları da iftira suçu kapsamına girer. Bu tür eylemler, dijital platformlar aracılığıyla gerçekleştirildiği için delil niteliği taşıyan ekran görüntüleri, mesaj kayıtları gibi materyallerle desteklenebilir.

5. İftiraya Uğrayan Kişi Ne Yapmalı?

İftiraya maruz kalan kişi aşağıdaki adımları izlemelidir:

Suç Duyurusunda Bulunma: Savcılığa başvurarak iftira atan kişi hakkında şikayette bulunulmalıdır.

Delil Toplama: İftiranın ispatı için gerekli belgeler, tanık ifadeleri ve diğer deliller toplanmalıdır.

Tazminat Davası: Maddi ve manevi zararların tazmini için hukuk mahkemelerinde dava açılabilir.

Hukuki Destek: Bir avukattan profesyonel yardım almak, sürecin doğru yönetilmesi açısından önemlidir.

6. TCK 267 Kapsamında Etkin Pişmanlık Uygulanabilir mi?

Evet, TCK 269 kapsamında etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Failin, iftiradan dönme zamanına göre cezada indirim yapılır.

Soruşturma Öncesi: Ceza 4/5 oranında indirilir.

Soruşturma Sırasında: Ceza ¾ oranında indirilir.

Kovuşturma Sırasında: Ceza 2/3 oranında indirilir.

Hükümden Sonra: Ceza ½ oranında indirilir.

İnfaz Aşamasında: Ceza 1/3 oranında indirilir. 

7. Birine Haksız Yere Suç Atmak Suç mu?

Evet, bir kişiye işlemediği bir suçu isnat etmek, TCK 267 kapsamında iftira suçu oluşturur ve cezai yaptırımı vardır.

8. Cinsel İstismar İftirası Atmanın Cezası Nedir?

Cinsel istismar gibi ağır suçlarla ilgili asılsız isnatlar, iftira suçunun nitelikli hali sayılır. Bu durumda, temel ceza olan 1-4 yıl hapis cezası, yarı oranında artırılır.

9.Boşanma Davasında İftira Atmak Suç Sayılır mı?

Evet, boşanma sürecinde eşe yönelik asılsız suç isnatları da iftira suçu kapsamına girer. Bu durum, hem ceza hukuku açısından suç teşkil eder hem de aile hukuku kapsamında boşanma davasında kusur olarak değerlendirilir.

10. İftira Atan Kişi Nasıl Yargılanır?

İftira suçu, şikayete bağlı olmayan ve savcılık tarafından resen soruşturulan bir suçtur. Yargılama, Asliye Ceza Mahkemesi’nde gerçekleştirilir.

11. Savcılık İftira Suçunu Resen Soruşturur mu?

Evet, iftira suçu şikayete bağlı değildir. Savcılık, suçun işlendiğini öğrendiğinde resen soruşturma başlatır